Bảo vệ gan là xây dựng các thói quen lành mạnh, đảm bảo có lợi cho chức năng gan, giúp gan hoạt động ổn định, tránh gặp phải các tổn thương không mong muốn.
Các vấn đề bệnh lý về gan rất phổ biến nhưng triệu chứng thường khó phát hiện. Các dấu hiệu tổn thương có thể không xuất hiện trong giai đoạn đầu. Do đó, khi người bệnh đi khám, bệnh gan đã tiến triển đến giai đoạn muộn với nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí không thể điều trị dứt điểm.
Tuy nhiên, gan có khả năng tự tái tạo, tổn thương dưới 25% có thể tái tạo hoàn toàn. Tổn thương lớn hơn vẫn có khả năng tái tạo nhưng không đạt được kích thước như ban đầu. Đó là lý do tại sao việc xây dựng thói quen, lối sống sinh hoạt lành mạnh có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe gan.
Mỗi người có thể chủ động bảo vệ gan thông qua những biện pháp đơn giản và hiệu quả sau:
Người bị thừa cân, béo phì có nguy cơ cao mắc các bệnh lý gan do chuyển hóa hay còn gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (Non Alcoholic Fatty Liver Disease – NAFLD). Trong các hướng dẫn điều trị và dự phòng bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) của nhiều hiệp hội về gan trên thế giới, giảm cân là biện pháp quan trọng giúp cải thiện tình trạng viêm gan và xơ hóa gan ở các trường hợp này.
Phương pháp điều trị và dự phòng bệnh lý gan nhiễm mỡ bằng tập luyện thể dục đã được nêu ra trong các hướng dẫn của nhiều hiệp hội trên thế giới về bệnh lý gan, bệnh lý chuyển hóa. Chế độ phù hợp nhất là duy trì với bài tập aerobic 30 – 60 phút/ ngày và từ 3 – 5 ngày/tuần, kết hợp các bài tập kháng trở 20 – 30 phút mỗi ngày và từ 2 – 3 ngày trong 1 tuần.
Gan là cơ quan chính đảm nhận chức năng chuyển hóa và thải trừ các chất ngoại lai khỏi cơ thể. Bản thân các chất này cũng có thể gây tổn thương cho tế bào gan. Một số chất còn có khả năng gây ra ung thư gan, điển hình như Aflatoxin (độc tố do vi nấm Aspergillus sản sinh ra). Vì thế, thực phẩm bị nấm mốc, đặc biệt là ngũ cốc nên được loại bỏ, ngay cả khi chế biến ở nhiệt độ cao, aflatoxin vẫn có thể gây hại cho gan.
Các bệnh lý ở gan có liên quan đến lạm dụng rượu có thể kể đến gồm:
Ngoài ra, lạm dụng rượu trong thời gian dài còn có nguy cơ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như: Xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, cổ trướng, bệnh lý não gan, ung thư gan…
Dùng chung bơm kim tiêm, dụng cụ tiêm truyền… tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm các tác nhân gây bệnh lây qua đường máu, trong đó có các loại virus viêm gan như virus viêm gan B, virus viêm gan C…
Đây là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan, ung thư gan trên thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng. Trong chiến lược hành động để hướng tới mục tiêu điều trị viêm gan virus vào năm 2030 của WHO cũng có đề ra phương pháp kiểm soát phòng lây nhiễm bệnh qua các dụng cụ tiêm truyền.
Đường máu là một trong những con đường lây nhiễm các virus viêm gan như HBV, HCV. Ngay sau khi tiếp xúc trực tiếp với máu của người khác, bạn cần đi thăm khám sớm để có biện pháp kiểm soát các tác nhân lây bệnh qua đường máu nói chung và virus viêm gan B, virus viêm gan C nói riêng.
Các đồ dùng vệ sinh cá nhân có thể dính máu trong quá trình sử dụng. Do đó, thói quen dùng chung với nhiều người có thể dẫn đến lây nhiễm chéo các mầm bệnh qua đường máu, điển hình là virus viêm gan HBV, HCV. (1)
Virus viêm gan B (HBV), virus viêm gan C (HCV) có thể lây truyền qua đường tình dục khi dịch tiết sinh dục của người mang virus xâm nhập vào cơ thể người chưa bị nhiễm. Vì vậy, mỗi người nên chủ động đảm bảo tình dục an toàn, sử dụng bao cao su khi giao hợp, chung thủy mối quan hệ 1 vợ 1 chồng… để đảm bảo an toàn.
Virus viêm gan A có thể lây qua đường ăn uống. Vì vậy, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và vệ sinh tay thường xuyên là biện pháp hiệu quả để phòng tránh lây nhiễm.
Phần lớn các thuốc đều có chuyển hóa qua gan. Việc dùng thuốc không đúng hướng dẫn sử dụng (quá liều, phối hợp sai thuốc,…) có thể gây nên tình trạng viêm hoại tử tế bào gan ở các mức độ khác nhau. Người bệnh có thể rơi vào tình trạng suy gan cấp phải ghép gan hoặc thậm chí tử vong nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.
Vì vậy, bất cứ loại thuốc nào khi sử dụng cũng cần được tư vấn bởi bác sĩ về liều lượng, khả năng tương tác với các thuốc khác. Trong quá trình dùng thuốc, nếu người bệnh nhận thấy bất kỳ biểu hiện bất thường, cần liên hệ với bác sỹ hoặc đến các cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá, loại trừ tình trạng quá liều hay tác dụng phụ của thuốc.
Hiện nay, thế giới mới chỉ có vaccine cho virus viêm gan A, virus viêm gan B và chưa có vaccine cho virus viêm gan C. Tuy nhiên, nhờ chiến lược tiêm chủng mở rộng, tỷ lệ nhiễm viêm gan virus B đã giảm rõ rệt, đặc biệt là ở nhóm trẻ em dưới 5 tuổi. Đây là kết quả đáng mừng thể hiện hiệu quả rõ rệt của biện pháp tiêm chủng.
Bệnh gan thường không gây ra triệu chứng. Đó là lý do tại sao nhiều người mắc bệnh trong nhiều năm nhưng không hề hay biết, cho đến khi phát hiện, bệnh đã tiến triển đến giai đoạn muộn. Vì vậy, biện pháp tối ưu nhất là đi khám sức khỏe định kỳ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Một số xét nghiệm sàng lọc bệnh gan có thể được chỉ định thực hiện bao gồm:
06/03/2025
LÙM XÙM UỐNG CỐT CHANH – HIỂU ĐÚNG, LÀM ĐÚNG, SỨC KHỎE TRONG TAY MÌNH (bài viết hay, nhà mình đọc tham khảo nhá!) Bà con à, dạo này Tuấn tôi thấy trên mạng loạn cả lên quanh chuyện uống nước cốt chanh. Người khen: “Chanh thanh nhiệt, đẹp da, khỏe người!”. Kẻ chê: “Chanh […]
01/03/2025
Đầu tư cho SỨC KHỎE là hành động có TRÁCH NHIỆM đối với BẢN THÂN và GIA ĐÌNH! KHÔNG CÓ BỆNH CŨNG PHẢI GIỮ GÌN SỨC KHOẺ, CÓ BỆNH LẠI CÀNG PHẢI QUAN TÂM TỚI SỨC KHOẺ NHIỀU HƠN…!!! Không mệt cũng phải nghỉ ngơi, khát cũng phải uống nước sao cho đúng, bận mấy […]
05/09/2024
Thận là GỐC – Nam nữ đều cần dưỡng thận. 3 con đường thanh lọc THẬN bà con nên biết Nói đến thận, đa phần nghĩ rằng chỉ anh em nam giới mới cần chú ý. Chị em nào đang có suy nghĩ này, bỏ ngay giúp tôi. Bởi muốn làm gì thì làm, trước […]
28/08/2024
1 PHÚT LÀM THAY ĐỔI CẢ CUỘC ĐỜI Phút để chuẩn bị trước khi đi ngủ Chuẩn bị sẵn cặp (túi), đặt ví tiền, chìa khóa lên trên túi; chuẩn bị sẵn quần áo, chuẩn bị sẵn những cuốn sách hay tài liệu cần dùng của ngày hôm sau. 2. Hành động trong 1 phút […]